Goed en slecht nieuws voor de aanhangers van alternatieve
behandelwijzen.
Het goede nieuws is dat een Duitse studie aantoont dat acupunctuur behulpzaam
kan zijn bij het bestrijden van pijnklachten. Alleen is het effect zo klein
dat een combinatie met reguliere pijnbestrijders wordt aanbevolen.
'De berichten over de acupunctuur zijn voor de aanhangers
van deze prikkunst de laatste tijd niet al te hoopgevend. Bewijzen voor de werkzaamheid
zijn er nauwelijks en zelfs de Chinezen keren deze behandelwijze de rug toe',
berichtte de Nederlandse Vereniging tegen de Kwakzalverij onlangs op haar website.
Aangehaald werd een Zwitsers onderzoek waarin de vermoede heilzame werking van
acupunctuur bij astma onderuit werd gehaald. Wellicht juichten de sceptici iets
te vroeg. Want nieuw Duits onderzoek toont aan dat acupunctuur wel degelijk
effect sorteert. In een double blind, dus gecontroleerd,onderzoek, werden 16
studenten onder narcose gebracht. Allen kregen tijdens de narcose 80 pijnprikkels
toegediend in hun rechter wijsvinger. Bij de helft werd de pijn bestreden met
behulp van een met elektro-acupunctuurnaalden die in traditionele pijnpunten
op hun benen werden geprikt. Met behulp van een EEG werden de pijnprikkels in
de hersenen gemeten.
,,Door de proefpersonen in een diepe slaap te brengen,
zonder hen te vertellen wie met acupunctuur behandeld zou worden en wie niet,
konden we uitsluiten dat het psychologische effect een rol zou spelen. Objectiever
kan bijna niet'', zegt onderzoeker dr. Winfried Meissner, chef-arts op de pijnpoli
van de universiteitskliniek Jena. ,,Het verschil in pijn tussen de twee groepen
was duidelijk aanwezig. Op grond van dit onderzoek kunnen we zeggen dat acupunctuur
wel degelijk helpt, maar zeker niet alle pijn wegneemt. Het heeft een dempend
effect bij matige pijnen, maar moet bij sterkere pijnkwalen zeker worden gecombineerd
met andere pijnstillers. Ik wil dus zeker geen reclame maken voor acupunctuur,
en waarschuwen voor dogmatisme. Wie acupunctuur gebruikt, kan daarnaast ook
geel goed reguliere pijnstillers gebruiken.''
Meissner zegt geen 'gelovige' te zijn als het gaat om
alternatieve behandelwijzen. ,,Maar ik ken zoveel collega's die bij acupunctuur
zweren dat ik het gewoon goed wilde onderzoeken voordat ik er een oordeel over
gaf.'' Anders dan bij onderzoek naar reguliere geneesmiddelen, dat meestal door
de farmaceutische industrie wordt gefinancierd, was het lastig het geld bij
elkaar te krijgen. Meissner: ,,We hebben het grootste deel uit eigen zak betaald,
en een deel is afkomstig van een vereniging van acupuncturisten.''
Ook was toestemming nodig van de ethische commissie van
het ziekenhuis om de proefpersonen onder narcose te brengen. ,,Dat was wel even
spannend, omdat het een vrij zwaar middel is. Anders dan bij gewone operaties
hebben we ze overigens alleen in een diepe slaap gebracht en geen pijnstillers
toegediend.''
De studie, gepubliceerd in het nieuwste nummer van het
Amerikaanse vaktijdschrift 'Anesthesia en Analgesia' is volgens Meissner een
doorbraak omdat voor het eerst in een gecontroleerde studie de werkzaamheid
van elektro-acupunctuur is vastgesteld. In de Duitsland is de belangstelling
voor alternatieve behandwijzen van oudsher groter dan in Nederland. Omdat de
werkzaamheid omstreden is, werd de behandeling in 2000 weliswaar uit het Duitse
ziekenfondspakket gehaald, veel verzekeraars vergoeden de behandeling nog wel.
Of dat zo blijft, hangt af van de uitkomsten van de zogeheten Gerac-studie,
het wereldwijd grootste wetenschappelijke onderzoek naar de effectiviteit van
acupunctuur. De komende jaren worden 500.000 patiënten gevolgd met spanningshoofdpijn,
chronische rug-, heup- en kniepijn. Doel is vast te stellen óf acupunctuur
een zinvolle bijdrage kan leveren aan de behandeling van deze klachten, en zo
ja, hoeveel behandelingen vergoed moeten worden.
Meissner denkt dat zijn onderzoek een belangrijke aanvulling
kan zijn op de Gerac-studie. ,,Dát acupunctuur effect heeft, is wel duidelijk.
Maar wanneer het ingezet moet worden, moeten die onderzoeken bepalen.''