Handleiding voor patiënten om geneesmiddelen veilig te gebruiken

Dit hoofdstuk is bedoeld om u te helpen om uw geneesmiddelen veilig in te nemen. Neem even de tijd om de volgende pagina's door te nemen:

• Een geinformeerde patiënt worden
• Medische fouten vermijden

Een geïnformeerde patiënt worden

Beter geinformeerd zijn over de geneesmiddelen die u worden voorgeschreven, zou u moeten helpen om er maximaal baat bij te hebben en tegelijkertijd het risico op fouten bij het innemen te beperken. Om deze doelstellingen te halen, raden wij u het volgende aan:

• Zorg dat u uw medische voorgeschiedenis kent.
• Maak een lijst van de geneesmiddelen die u inneemt en vermeld ook informatie over operaties, vaccinaties en allergieën. Bezorg deze informatie aan elke professional uit de gezondheidszorg die u bezoekt om hem te helpen de voor u meest geschikte behandeling voor te schrijven.
• Documenteer belangrijke informatie over de medische voorgeschiedenis in uw familie, bijvoorbeeld welke naaste verwanten lijden/leden aan hart- en vaatziekten, diabetes, kanker, geestesziekten of intolerantie tegenover bepaalde geneesmiddelen.
• Als onderdeel van uw behandelingsplan moet u met uw dokter en met andere professionals uit de gezondheidszorg bespreken welke veranderingen in uw dagelijks leven u kunnen helpen bij het genezingsproces, bv. veranderingen in uw slaappatroon, een speciaal dieet of aanpassingen van uw sportactiviteiten.
• Breng uw dokter ervan op de hoogte als u allergisch bent voor bepaalde geneesmiddelen, zelfs al is het maar een vermoeden over een vroegere allergische reactie op een vorig geneesmiddel. Licht hem/haar ook in als u zwanger bent, als u van plan bent om zwanger te worden of als u borstvoeding geeft.
• Vraag naar mogelijke bijwerkingen van uw geneesmiddelen en breng uw dokter ervan op de hoogte als u denkt dat u in het verleden last had van bijwerkingen van een bepaald geneesmiddel.
• Volg de richtlijnen van uw dokter, apotheker of andere professionals uit de gezondheidszorg op en verander niets aan uw innamegedrag zonder dat u daarvoor de opdracht hebt gekregen.
• Volg op hoe u uw geneesmiddelen verdraagt en neem contact op met uw dokter, als u iets abnormaals opmerkt.
• Weet wat u moet doen als u een dosis vergeten bent of als u denkt dat u een te grote dosis van uw geneesmiddel hebt ingenomen.

Medische fouten vermijden

Hieronder vindt u een aantal tips die u, uw dokter en apotheker kunnen helpen om fouten met uw geneesmiddelen te vermijden.

Bij de dokter

• Maak voor uw doktersafspraak een volledige lijst op van alle geneesmiddelen die u inneemt, zowel degene die u werden voorgeschreven als de geneesmiddelen en voedingssupplementen die u vrij in de apotheek of elders kocht. Daartoe behoren ook natuurlijke en plantaardige geneesmiddelen. Neem de lijst mee wanneer u naar een dokter of een andere professional uit de gezondheidszorg gaat.
• Vraag uw dokter om uit te leggen wat uw geneesmiddel precies is: de naam, hoe vaak u het moet innemen, hoe het u zou moeten helpen en wat u kunt verwachten dat er gebeurt.
• Wanneer uw dokter een voorschrift schrijft, zorg dan dat u het kunt lezen.

In de apotheek

Wanneer u uw voorschrift afhaalt, controleer dan of het wel degelijk gaat om het geneesmiddel dat uw dokter heeft voorgeschreven en zorg dat de apotheker u een folder over het geneesmiddel meegeeft. Als het gaat om een geneesmiddel in vloeibare vorm en als u twijfels hebt over hoe u het het best kunt innemen, vraag de apotheker dan om uitleg over hoe u het geneesmiddel moet innemen.

Vraag uw dokter of apotheker ook om de informatie te verduidelijken op een manier die u begrijpt:

• Heeft mijn geneesmiddel nog andere namen en zo ja, wat zijn die dan?
• Hoe ziet het geneesmiddel dat mijn dokter voorschreef, er uit?
• Waarom moet ik het innemen?
• Hoeveel moet ik ervan innemen en hoe vaak?
• Wat is het beste tijdstip om het geneesmiddel in te nemen?
• Hoelang moet ik het innemen?
• Zijn er mogelijke bijwerkingen en wat moet ik doen als ik er last van krijg?
• Wat moet ik doen als ik een dosis overgeslagen heb?
• Is er een wisselwerking tussen dit geneesmiddel en mijn andere geneesmiddelen of voedingsmiddelen?
• Vervangt dit geneesmiddel een ander geneesmiddel dat ik gebruikte?
• Waar en hoe moet ik het bewaren?
• Hoe snel zou ik beterschap moeten merken?
• Wanneer moet ik verslag uitbrengen aan mijn dokter?
• Moet ik bepaalde dranken, voedingsmiddelen, andere stoffen of activiteiten vermijden terwijl ik dit geneesmiddel inneem?
• Kan ik immuun worden voor, afhankelijk van of verslaafd aan dit geneesmiddel? Zo ja, hoe kan ik dat vermijden?
• Waar kan ik meer informatie vinden over dit geneesmiddel?
• Als er op de bijsluiter staat dat ik het geneesmiddel om de drie of vier uur moet innemen, betekent dat dan zowel overdag als 's nachts?
• Is dit geneesmiddel verkrijgbaar in een kindveilige verpakking?
• Wat is de vervaldatum van dit geneesmiddel?

Wanneer u geneesmiddelen koopt zonder voorschrift van uw dokter, moet u de etiketten grondig lezen. De geneesmiddelen bevatten misschien ingrediënten die u niet wil of niet mag innemen. Vraag uw apotheker om hulp als u problemen ondervindt om het juiste geneesmiddel te kiezen. Controleer vooral of u dit geneesmiddel veilig kunt innemen als u ook een geneesmiddel op voorschrift gebruikt.

In het ziekenhuis

• Neem uw geneesmiddelen en uw lijst met geneesmiddelen mee wanneer u naar het ziekenhuis gaat.
• Vraag uw dokter de naam van elk geneesmiddel dat hij u voorschrijft en de reden waarom u het moet innemen. Als iemand iets anders tegen u zegt, moet u vragen stellen om fouten te vermijden.
• Bekijk alle geneesmiddelen voor u ze inneemt. Als ze er anders uitzien dan uw gebruikelijke geneesmiddelen, vraag dan hoe dat komt.
• Zorg dat niemand u geneesmiddelen geeft zonder elke keer uw identificatiearmbandje van het ziekenhuis te controleren. Zo kunt u voorkomen dat u de geneesmiddelen van iemand anders krijgt.
• Vraag voor elke test of procedure of er kleurstoffen of geneesmiddelen bij gebruikt worden. Zo kunt u allergische reacties vermijden.
• Wanneer u naar huis mag, vraag dan aan de dokter, verpleegster of apotheker om alle geneesmiddelen te bespreken met u en met een familielid.

Thuis

• Bewaar geneesmiddelen in hun originele verpakking met bijsluiter. Dit kan u helpen om elke pil te identificeren en de juiste richtlijnen op te volgen.
• Bewaar geneesmiddelen niet op een vochtige plek of in direct zonlicht, want vocht, hitte en licht kunnen de werkzaamheid en veiligheid van een geneesmiddel aantasten.
• Bewaar geneesmiddelen niet in de koelkast, behalve als u instructies kreeg om dat te doen. Zorg dat vloeibare geneesmiddelen niet bevriezen.
• Bewaar geneesmiddelen op een plek waar kinderen ze niet kunnen zien of er niet bij kunnen.
• Bewaar geneesmiddelen voor mensen volledig gescheiden van geneesmiddelen voor dieren of chemische huishoudproducten.
• Verpulver of breek capsules of tabletten alleen of kauw er alleen op als u daartoe de opdracht kreeg.
• Gebruik bij vloeibare geneesmiddelen alleen het bijgeleverde maatlepeltje. Koffielepels en eetlepels voor huishoudelijk gebruik zijn vaak niet nauwkeurig.
• Bewaar de telefoonnummers van uw dokter en apotheker op een plaats waar u er gemakkelijk bij kunt. Weet welke apotheken 24 uur op 24 open zijn voor noodgevallen.
• Neem nooit geneesmiddelen in het donker in. Ook al denkt u precies te weten wat er in de fles op uw nachtkastje zit, doe altijd het licht aan om er zeker van te zijn.
• Neem nooit geneesmiddelen op voorschrift van andere mensen in of deel uw geneesmiddelen niet met anderen, ook al lijkt die andere persoon aan dezelfde ziekte te lijden als u.

Lees de bijsluiter

We raden patiënten ten zeerste aan om de bijsluiter te lezen die bij alle gereglementeerde geneesmiddelen wordt geleverd. De bijsluiter zit in de originele verpakking van uw geneesmiddelen. Als uw apotheker een speciale bereiding voor u heeft gemaakt, moet hij/zij een bijsluiter daarvoor hebben. Vraag erom als u er geen gekregen hebt.

De stijl van de bijsluiter kan verschillen van bedrijf tot bedrijf, maar meestal bevat hij informatie opgesplitst in de volgende hoofdstukken:

• Beschrijving
• Klinische farmacologie
• Indicaties en gebruik
• Contra-indicaties
• Waarschuwingen
• Voorzorgen
• Ongewenste reacties
• Misbruik en afhankelijkheid van geneesmiddelen
• Overdosering
• Dosering en toedieningswijze
• Verpakkingen

Denk erom dat het lezen van de bijsluiter nooit een gesprek kan vervangen met uw dokter, apotheker of andere professional uit de gezondheidszorg over de geneesmiddelen die u moet innemen.

Bron: Janssen-Cilag 04/02/2009