Reumatoïde Artritis, meestal afgekort tot
RA, is een vorm van ontstekingsreuma: de ziekte kenmerkt zich door chronische
ontstekingen van meerdere gewrichten.
Ongeveer 1% van de Nederlandse bevolking heeft RA. Het komt vaker voor bij
vrouwen dan bij mannen en kan op alle leeftijden beginnen.
Hoe RA ontstaat is nog niet echt duidelijk. Men vermoedt dat een ontregeling
van het immuun/afweersysteem een rol speelt bij het ontstaan van RA. De natuurlijke
afweer van het lichaam tegen ziekmakers van buiten richt zich dan tegen het
eigen lichaam. RA ontstaat dus door een samenspel van meerdere factoren.
Een koud of vochtig klimaat heeft niets met RA te maken, maar weersomstandigheden
kunnen wel van invloed zijn op de klachten. Ook lijkt erfelijkheid maar een
zeer kleine rol te spelen. (link erfelijkheid en zwangerschap?)
De diagnose wordt meestal gesteld met behulp van lichamelijk
onderzoek. De huisarts of reumatoloog kijkt of er gewrichten ontstoken zijn,
hoe ernstig de ontstekingen zijn en hoe lang ze al bestaan.
Daarnaast wordt bloedonderzoek gedaan. Daarbij wordt gekeken naar:
· de bezinking
· de zgn. reumafactoren
bepaalde eiwitten in het bloed die, bij een verhoogde waarde, een indicatie
kunnen zijn voor euma. Ook mensen zonder vorm van (ontstekings)reuma kunnen
een verhoogde waarde van reumafactoren hebben.
· de CRP-waarde
een stof in het bloed waarvan de waarde vaak omhoog gaat bij ziekten waarbij
ontstekingen optreden. De CRP-waarde is vaak verhoogd.
Bloedonderzoek alleen is niet voldoende om RA vast te stellen, want als er
andere ontstekingen zijn is de bloedbezinking meestal ook verhoogd.
RA heeft een grillig verloop. De periodes waarin de
ziekte actief is en rustig, wisselen elkaar af. U zult met name klachten hebben
wanneer de ziekte actief is. Kenmerkend zijn de chronische gewrichtsontstekingen.
De ziekte ontwikkelt zich over het algemeen symmetrisch, dat wil zeggen: de
ontstekingen ontstaan links en rechts op dezelfde plaatsen.
Gewrichtsontstekingen kunnen op den duur een beschadiging van het kraakbeen
en van het bot veroorzaken. Zo'n beschadiging kan leiden tot vergroeiingen,
kan niet meer genezen en leidt vaak tot bewegingsbeperkingen.
De voornaamste klachten zijn pijn en stijfheid, meestal
in de kleine gewrichten van handen en voeten, maar vaak ook in andere gewrichten.
Door de ontsteking wordt de slijmvlieslaag in het gewrichtskapsel dikker en
gaat extra vocht produceren. Het gewricht wordt warm en zwelt op. Bewegen
is moeilijk en elke aanraking of beweging kan gepaard gaan met (hevige) pijn.
Ook de slijmvliescellen in de peesschede kunnen ontstoken raken, waardoor
pezen en spieren in het ziekteproces betrokken worden.
Andere regelmatig voorkomende klachten zijn vermoeidheid
en bloedarmoede. Ook kunnen oogafwijkingen voorkomen en hartafwijkingen, die
echter zelden klachten geven. Bij ernstige vormen van RA kunnen problemen met
de longen (pleuritis en interstitiele fibrose)en bloedvaten ontstaan. Ook kan
het voorkomen dat u zich grieperig en moe voelt.
Ook al is de ziekte zelf niet te genezen; een behandeling
kan het verloop van de ziekte aanzienlijk afremmen. Hoe eerder u de ontstekingen
afremt, hoe meer u beschadiging van het bot kunt voorkomen. En daarmee ook
vergroeiingen en bewegingsbeperkingen. Begin zo tijdig mogelijk met de behandeling.
Het vergroot uw lichamelijk welzijn u houdt er uw mobilieit mee in stand.
Meestal coordineert uw reumatoloog de behandeling. Als dat nodig is, schakelt
hij of zij een specialist in, zoals een orthopedisch chirurg, een fysiotherapeut
of een ergotherapeut.
De drie pijlers van de behandeling zijn:
· medicijnen,
· in beweging blijven,
· leefregels voor een verantwoorde belasting van de gewrichten
Uw eigen inbreng is hierbij zeer belangrijk.
· Medicijnen
Bij RA moet u meestal langdurig medicijnen gebruiken. Ze zijn het belangrijkste
middel om ontstekingen te remmen en om de pijn te verminderen.
Vaak wordt er een combinatie van medicijnen voorgeschreven, die ieder een verschillende
werking hebben. De belangrijkste groepen medicijnen zijn:
pijnstillers
ontstekingsremmende pijnstillers (Non-Steroidal Anti-inflammatory Drugs, afgekort
NSAID's, ook wel: eerstelijns medicijnen).
Deze werken op de korte termijn en hebben geen invloed op de chronische activiteit
van de ziekte. Het effect van NSAID's verschilt van persoon tot persoon. Bijwerkingen
kunnen zijn: maag- en darmklachten.
langwerkende ontstekingsremmers, Disease-Modifying Anti-Rheumatic Drugs (DMARD's).
Deze middelen beinvloeden als het goed is het ziekteverloop op de lange termijn.
Ze remmen de chronische ziekte-activiteit en hebben vaak pas na enkele maanden
effect. Er kunnen verschillende bijwerkingen optreden. Om deze tijdig op te
sporen wordt regelmatig bloed en urine gecontroleerd.
bijnierschorshormoon
Corticosteroiden. Deze bijnierschorshormonen onderdrukken de reacties van het
afweersysteem. De bekendste is prednisolon.
Het kan rechtstreeks in het gewricht worden geinjecteerd bij acute verergering
van de ontstekingen. In tabletvorm wordt het alleen toegepast bij ernsitge vormen
van RA, vooral bij complicaties in hart, longen of nieren. De middelen hebben
een verhoogde kans op bijwerkingen, zoals gewichtstoename, hoge bloeddruk, botontkalking
en suikerziekte.
· In beweging blijven
Rust roest: vaardigheden die eenmaal verloren zijn gegaan, zijn moeilijk terug
te winnen.
U kunt de ontstoken of beschadige gewrichten ontlasten door uw spieren en gewrichten
in goede conditie te houden. Dat kunt u doen door zelf te bewegen of door een
bewegingsprogramma te volgen Houdt u daarbij wel rekening met de mogelijkheden
van het moment: als de ziekte actief is, moet u uzelf meer in acht nemen dan
in een rustige periode van RA.
Veel plaatselijke reumapatientenverenigingen organiseren hydrotherapiegroepen.
U kunt daar in warm water en onder leiding van een therapeut gericht oefenen.
· Leefregels
Ontstoken gewrichten moet u zoveel mogelijk ontzien. Richtlijnen zijn: wissel
regelmatig van houding, wissel rust en activiteit af, gebruik tijdig hulpmiddelen.
Ergotherapeuten kunnen u hierover adviseren.
· Als een gewricht ernstig beschadigd is, is 'schoonmaken' mogelijk.
Dit gebeurt meestal operatief, door een orthopedisch of plastisch chirurg. Het
verdikte weefsel in gewrichten en spieren wordt verwijderd om aantasting van
bot en kraakbeen tegen te gaan.
Soms kan het gewricht worden schoongemaakt door een radioactieve stof in het
gewricht te infecteren. Deze behandeling is minder belastend.
Als een gewricht zo ernstig is aangetast dat het niet meer bruikbaar is, kan
besloten worden een kunstgewricht aan te brengen, bv. een kunstknie of -pols.