Dynamische Stabilisatie van de Wervelzuil:

Een alternatieve manier om de stevigheid te herstellen/behouden.

Klassiek bestond er maar één “universele” manier om een verlies van stevigheid van een wervelzuil segment te herstellen en dat was de fusie-operatie, ttz. het vastmaken van de wervels aan elkaar. Deze operatie werd vooral gebruikt om de ultieme stadia van slijtage van de wervelzuil te behandelen, alsook om de gevolgen van aangeboren afwijkingen die “losse” schakels veroorzaken tegen te gaan. Tevens gebruikte men de fusie voor de behandeling van de gevolgen van ongevallen, tumoren, etc…, alle oorzaken van het verlies van stevigheid en/of draagkracht van de wervelkolom.

Logisch gevolg van een dergelijke fusie-operatie is echter de verstijving van een deel van de wervelzuil. Op die manier bekomt men natuurlijk de ultieme stevigheid van het betrokken segment, maar veroorzaakt men logischerwijze ook gevolgen voor de bewegingsmogelijkheid van de wervelkolom. Hierdoor valt het te verwachten (alhoewel dit nooit eenduidig bewezen werd) dat er een nadelig effect kan ontstaan op de nabijgelegen schakels, die de gevolgen van de veranderde bewegingsmogelijkheid noodzakelijkerwijze mee moeten opvangen. Vooral bij jongere mensen kan dit dan ook zijn gevolg hebben op middellange tot lange termijn. Alhoewel de fusie operatie ondertussen zijn nut bewezen heeft, met goede resultaten in 80 tot 85% in de handen van een ervaren chirurg, werd de laatste jaren actief gezocht naar alternatieven voor deze ingreep.

Sinds 1999 hebben we in België de beschikking over een alternatieve behandelingsmethode die voor sommige problemen een oplossing kan bieden, zonder het vastzetten van een wervelsegment. Deze methode maakt gebruik van een “dynamische” en dus beweeglijke verbinding tussen de aanpalende wervels, waardoor de verstijving van het betrokken segment vermeden wordt. De geopereerde verbinding behoudt hierdoor zijn beweeglijkheid, terwijl de draagkracht en de stevigheid toch die van het originele segment benadert. Hierdoor kunnen hopelijk de gevolgen op langere termijn voor de aanpalende segmenten verminderd worden.

Bij deze ingreep maakt men gebruik van een elastische verbinding tussen de wervels. Zoals ook voor een fusie operatie meestal het geval is worden de wervels in kwestie gefixeerd met schroeven. Tussen deze schroeven komt dan een kabel met eromheen een elastisch element, dit in tegenstelling tot de fusie, waar de schroeven zullen verbonden worden door een staaf of een plaat.

De materialen die hiervoor worden gebruikt werden getest in het labo en zouden, wanneer ze op de wervelzuil staan, een stevigheid geven die de stevigheid van een normaal wervelsegment benadert. Om dergelijke stevigheid te kunnen geven behoeven deze implantaten echer de aanwezigheid van een tussenwervelschijf én van twee facetgewrichtjes. Met andere woorden, het implantaat is niet ontwikkeld als een “gewrichtsvervangende prothese”, en kan dus niet gebruikt worden als bijvoorbeeld door vorige operaties of door de ziekte die behandeld wordt, één van deze elementen ontbreekt. Voorlopig is als enige implantaat de DYNESYS beschikbaar, ontwikkeld en verdeeld door Zimmer Spine.

Het gebruik van een dynamische stabilisatie heeft een aantal voordelen:

*door het behoud van de beweeglijkheid op het geopereerde deel van de wervelzuil, zullen de gevolgen voor de rest van de wervelzuil minder ingrijpend zijn. Hierdoor kunnen eventuele nieuwe problemen op andere niveau’s voorkomen worden.
*Door het feit dat de geopereerde schakel niet moet “vastgroeien” zoals dit bij een fusie het geval is, kan de patiënt veel vroeger na zijn operatie actief beginnen worden, waardoor het herstel vlotter verloopt. Meestal kan enige activiteit toegelaten worden vanaf een zestal weken na de operatie.
*Vermits men in principe door het plaatsen van de dynamische stabilisatie niets moet beschadigen aan de structurele elementen van het wervelsegment (de tussenwervelschijf en de facetgewrichten), kan men nadien nog alle kanten op, moest het resultaat van de operatie om één of andere reden (bijvoorbeeld als zich een verwikkeling zou voordoen) niet voldoet aan de verwachtingen. De opties om over te gaan tot een fusie, een discusprothese, het opnieuw verwijderen van de dynamische stabilisatie, etc, blijven open.
*De dynamische stabilisatie kan worden gebruikt wanneer de botkwaliteit begint te verminderen door bijvoorbeeld de leeftijd. Vermits de montage een deel van de krachten zal absorberen, komt er minder kracht op de schroeven, en hebben deze minder de neiging om los te komen in het bot.

Zoals elke andere techniek heeft de dynamische stabilisatie ook enkele nadelen:

*Zoals reeds aangehaald behoeft het systeem de aanwezigheid van de normale structurele elementen van het wervelsegment, zodat het niet kan gebruikt worden wanneer de stevigheid van het segment té sterk verminderd is. Hierdoor kunnen een belangrijk aantal problemen nog niet met een dynamische oplossing worden behandeld.
*Het verdwijnen van de pijnklachten na een dergelijke operatie heeft meestal meer tijd nodig dan na bijvoorbeeld een fusie operatie, vermits de pijnlijke stukken van de wervelzuil (bijvoorbeeld de discus en/of de facetgewrichten) ter plaatse worden gelaten, waardoor ze soms nog een tijd pijn kunnen veroorzaken. Het is dan ook niet uitzonderlijk dat de patiënt na de operatie nog een zestal maanden geheel of gedeeltelijk zijn/haar pijnklachten behoudt.
*Niemand weet voorlopig wat de resultaten van dergelijke operaties zullen zijn op de langere termijn (tien of twintig jaar). Vooral omdat het implantaat blijvend belast wordt blijft de kans bestaan op het ontstaan van problemen (bijvoorbeeld het loskomen van het materiaal), hetgeen na een geslaagde fusie-operatie niet het geval is. Voordeel echter is dat, zoals reeds gezegd, alle opties open blijven.

De problemen waarvoor een dynamische stabilisatie kan worden gebruikt zijn:

*Het verslijten van een schakel in de wervelzuil, zolang het verlies aan stevigheid nog niet te belangrijk is.
* versneld ouder worden van een schakel boven of onder een vroegere fusie of aangeboren afwijking
*Het versneld ouder worden van een schakel door een aangeboren afwijking of neiging tot versneld verslijten van de gewrichten.
*Om te voorkomen dat een operatie een schakel instabiel zou maken (bijvoorbeeld wanneer delen van de wervelzuil moeten verwijderd worden om het ruggemerg of de zenuwen meer ruimte te geven.

Bron: bor 05/2005