Osteoporose (in de volksmond beter bekend als botontkalking) is een aandoening die zowel bij vrouwen als bij mannen voorkomt. De botten worden zo zwak (poreus) dat je zomaar iets kunt breken. De meest voorkomende breuken als gevolg van osteoporose zijn de pols-, heup- en wervelbreuken.
Om de ingrijpende sociaal-maatschappelijke gevolgen van osteoporose (invalidering, vervroegde sterfte etc.) te beperken is het essentieel dat deze ziekte vroegtijdig door vrouwen, mannen en artsen wordt onderkend. Voor osteoporose geldt heel duidelijk "voorkomen is beter dan breken".
Eén op de 4 vrouwen boven de 55 jaar krijgt osteoporose. Het is onjuist te denken dat osteoporose een vrouwenziekte is. Hoewel het vaker bij vrouwen voorkomt dan bij mannen, betekent dat zeker niet dat mannen geen osteoporose kunnen krijgen. Eén op de 12 mannen krijgt osteoporose! Er kan veel gedaan worden om te voorkomen dat u het krijgt, maar dan moet je er wel tijdig bij zijn. Uit onderzoek blijkt dat in de meeste gevallen osteoporose pas wordt ontdekt wanneer men iets breekt.
Bot is levend weefsel. Het wordt tijdens het hele leven voortdurend opgebouwd en weer afgebroken. Voor het 30ste jaar is de opbouw groter dan de afbraak, waardoor het bot steviger wordt en groeit. Gevarieerde – calciumrijke – voeding en lichaamsbeweging (liefst in de buitenlucht) zorgen voor gezonde stevige botten; dit geldt zowel tijdens de opbouw periode als daarna. Na het 35ste jaar wordt de afbraak geleidelijk groter dan de opbouw; daardoor worden de botten minder stevig. Je bent dus nooit te jong om aan osteoporose preventie te doen.
Erfelijke aanleg, medicijngebruik (met name prednison en prednisonachtige stoffen), vroege menopauze, immobiliteit, bepaalde ziekten of aandoeningen, leeftijd, hormoonafwijkingen, tengere lichaamsbouw en dergelijke factoren spelen een rol bij het al dan niet krijgen van osteoporose.
Bij vrouwen kan de eerste jaren na de overgang het verlies van hoeveelheid bot (botmassa) opeens heel snel gaan, soms wel 6% verlies per jaar. Na de overgang worden er namelijk nauwelijks vrouwelijke geslachtshormonen (oestrogenen) gemaakt door het lichaam. Deze hormonen spelen een belangrijke rol bij de aanmaak van het bot. Daarnaast worden vrouwen steeds ouder en hebben bovendien minder stevige botten dan mannen.
Wanneer je osteoporose hebt, kan door een onbenullig ongelukje een pols of een heup breken. Door iets op te tillen (een tas met boodschappen) of op een ongelukkige manier van een stoep af te stappen, kan zomaar een wervel breken of inzakken; daardoor wordt de rug krommer, met als gevolg dat je vele centimeters in lichaamslengte krimpt. De longen, maag, blaas en darmen komen hierdoor in het gedrang. Dit alles veroorzaakt vaak pijn en maakt het steeds minder mogelijk om de normale (huishoudelijke) dingen van alle dag te blijven doen.
Het is raadzaam tussen het 40-50ste jaar vast te laten stellen of je het risico loopt osteoporose te krijgen. Neem hiervoor contact op met de huisarts. Voor vrouwen geldt dat je op deze leeftijd, nog voor de overgang, gelukkig op tijd bent om osteoporose te voorkomen, want osteoporose genezen is moeilijk. Om een goede botmassa op te bouwen is juiste voeding, lichaamsbeweging en voldoende vitamine D (zonlicht) belangrijk. Het versnelde verlies van botmassa na de overgang kan eigenlijk alleen worden gestopt door het gebruik van anti-osteoporose medicijnen. Naar de juiste manier om osteoporose bij mannen te voorkomen en te behandelen wordt veel wetenschappelijk onderzoek gedaan.
Hoewel verloren gegaan bot moeilijk kan worden hersteld, kan verder verlies van bot worden voorkomen en het nog overgebleven bot met medicijnen worden verstevigd. Door oefeningen, medicijngebruik, het vermijden van vallen kan de osteoporose patiënt(e) mobiel blijven en verdere breuken voorkomen. Dit vereist naast veel discipline van de patiënt, ook begrip en steun van de omgeving. Men is nooit te oud om nog behandeld te worden!
-----------------------------