De ene pijnstiller is de andere niet... |
Terug naar de homepage
Terug naar het info overzicht
Pijn is een verschijnsel dat optreedt onder heel wat verschillende vormen: hoofdpijn, spierpijn, tandpijn, pijnlijke maandstonden, … Soms is een aangepast gedrag reeds voldoende om de pijn te verzachten, bv. door te rusten, zich te ontspannen.
Toch vragen sommige pijnen een aangepaste behandeling. Daarvoor bestaan verschillende pijnstillers, telkens met een specifieke werking (en daaraan verbonden ongewenste nevenwerkingen). We willen hier niet nader ingaan op de vele verschillende vormen van pijn en hun behandeling. We staan alleen even stil bij de eenvoudige pijnstillers en de keuze die je kan maken op het ogenblik dat je beslist hebt een pijnstiller te nemen.
Allereerst zijn er de eenvoudige pijnstillers op basis van paracetamol. Paracetamol is één van de meest courante pijnstillende en koortswerende middelen. Paracetamol wordt verkocht in verschillende merknamen, waarvan de meest bekende o.m. zijn: Dafalgan, Panadol, Efferalgan, Perdolan-Mono , enz... Deze produkten verschillen enkel in naam, prijs en verpakking en vorm (tabletten, bruistabletten, suppo's, zakjes, siroop, ...).
Paracetamol wordt aanbevolen als de eerste stap bij verschillende soorten klachten zoals hoofdpijn, koorts, maar ook bij lage rugpijn of artrose. Het wordt meestal zeer goed verdragen en heeft bij normale dosering bijna geen ongewenste nevenwerkingen. Alhoewel voorzichtigheid aangeraden is gedurende de eerste drie maanden van de zwangerschap, mag paracetamol gebruikt worden door zwangere vrouwen. Het is ook geschikt voor zuigelingen en kinderen. Patiënten onder langdurige therapie van bv. anti-epileptica en rifampicine gebruiken dit liever niet. Bij chronisch alcoholgebruik wordt aangeraden de normale dosis paracetamol met de helft te verminderen.
Hoeveel paracetamol mag je nemen?
- Volwassenen: Je mag tot maximum 3 gram paracetamol nemen per dag. Belangrijk is hierbij dat je steeds op regelmatige tijdstippen de pijnstiller neemt (bv. 500 mg om de 4 uur) en niet wacht tot je teveel pijn hebt.
- Voor kinderen zijn specifieke vormen voorzien (suppo’s, siroop, ...). De dosis voor kinderen dient aangepast te worden aan leeftijd en gewicht. Bespreek dit steeds met uw apotheker.
Een ander pijnstillend en koortswerend middel is acetylsalicylzuur, beter bekend onder de benaming 'aspirine'. Er bestaan verschillende merknamen die acetylsalicylzuur of ‘aspirine’ bevatten. Dit zijn o.m. Aspirine, Aspro, Dispril, Sedergine, Aspegic, enz.. Ook deze verschillen onderling enkel wat betreft prijs, naam, verpakking en vorm. Je mag tot 1 gram per keer innemen en dit maximum 3 keer per dag. Acetylsalicylzuur is minder veilig dan paracetamol. Het kan het maagslijmvlies irriteren en maagpijn veroorzaken en het is tevens aangewezen acetylsalicylzuur niet te gebruiken als je problemen hebt met maag of darmen. Bij kinderen onder de 12 jaar wordt het afgeraden. Het mag niet worden toegediend tijdens de zwangerschap of bij borstvoeding. Het middel mag zonder medisch advies ook niet worden gebruikt voor de behandeling van chronische pijn.
Naast paracetamol en acetylsalicylzuur zijn ook ibuprofen en natriumnaproxen
als eenvoudige pijnstillers zonder doktersvoorschrift te koop. Ibuprofen is
verkrijgbaar onder verschillende merknamen (o.m. Nurofen, Advil, Junifen, enz...).
Natriumnaproxen wordt verkocht onder de merknaam Aleve. Deze beide geneesmiddelen
behoren eigenlijk tot de groep van ontstekingswerende geneesmiddelen. Ontstekingswerende
geneesmiddelen worden ook NSAID's genoemd (niet-steroïdale anti-inflammatoire
geneesmiddelen). Hiertoe behoren o.m. diclofenac (bv. Voltaren).
Voor volwassenen werkt ibuprofen pijnstillend en koortswerend in een dosis van 200 tot 400 mg. En in deze dosis is het ook zonder voorschrift verkrijgbaar. Dit geldt eveneens voor natriumnaproxen dat in een dosis van 220 mg verkrijgbaar is zonder doktersvoorschrift.
Een voorzichtig gebruik van ibuprofen en natriumnaproxen wordt aangeraden,
vooral vanwege de mogelijke bijwerkingen op maag en darmen (bv. bloedingen),
Het gebruik van ibuprofen en natriumnaproxen is tegenaangewezen bij zwangerschap
of borstvoeding. Bij kinderen onder de 12 jaar moet je de richtlijnen van arts
of apotheker strikt opvolgen.
Aangezien er voor eenvoudige pijnstilling veiliger alternatieven bestaan zoals
paracetamol, zijn ibuprofen en naproxen niet geschikt om op eigen houtje te
gebruiken. Over dit type geneesmiddelen volgt in de toekomst meer informatie.
Deze drie bovengenoemde eenvoudige pijnstillers zijn alle verkrijgbaar zonder
voorschrift. Er bestaan echter geen pijnstillers die vrij zijn van ongewenste
nevenwerkingen. Dat ze zonder voorschrift verkrijgbaar zijn, betekent dus helemaal
niet dat ze onschuldig zijn. In ieder geval dien je het gebruik zonder doktersvoorschrift
steeds te beperken tot maximum 1 week en de voorschriften in de bijsluiter op
te volgen. Niettegenstaande ze niet op voorschrift zijn, is het ook steeds aangewezen
het gebruik ervan te melden aan of te bespreken met uw huisarts en/of apotheker,
vooral wanneer je tegelijkertijd andere geneesmiddelen moet nemen. Dit geldt
in het bijzonder voor acetylsalicylzuur, ibuprofen en naproxen.
Naast bovengenoemde eenvoudige pijnstillers bestaan er ook nog de "gecombineerde" pijnstillers. Deze bevatten verschillende actieve bestanddelen (bv. paracetamol in combinatie met codeïne en/of acetylsalicylzuur en/of coffeïne).Over deze "gecombineerde" of "samengestelde" pijnstillers meer in een volgende editie.
Als je beslist een pijnstiller te nemen voor eenvoudige pijnstilling, begin je best met paracetamol.
Vergeet ook niet dat pijn een signaal kan zijn voor het lichaam om het iets rustiger aan te doen.