Neurochirurgische
technieken bij pijnbehandeling
Jannetta operatie (vasculaire
decompressie)
Microchirurgische operatie (‘sleutelgat operatie’) via een schedelboring
achter het oor om een geïrriteerde zenuw te bevrijden van een klein bloedvat,
dat op deze zenuw druk geeft.
Wordt toegepast bij trigeminusneuralgie, glossopharyngeusneuralgie, hemifacialisspasme.
Thermo V
Thermocoagulatie van het ganglion van Gasser (zenuwknoop aan de schedelbasis),
waarmee een beperkt letsel van de trigeminuszenuw wordt veroorzaakt, waardoor
de zenuwpijn van deze zenuw verdwijnt.
Wordt toegepast bij trigeminusneuralgie.
Neurolyse
Operatief vrijmaken van een pijnlijke zenuw, bijvoorbeeld uit littekenweefsel
of bij een beknelling (‘engpass syndroom’).
Zenuwblockades
Inspuitingen van zenuwen met een lokaal verdovingsmiddel of ontstekingsremmend
medicament met als doel de pijn te onderbreken en eventueel een zenuwirritatie
te genezen.
Facetinfiltraties
Inspuiting van de kleine wervelgewrichtjes van de lage rug of de nek.
Wordt toegepast bij chronische rug- en nekklachten.
Wortelinfiltraties
Inspuiting rond een zenuwwortel, meestal ter plaatse van nek en lage rug.
Wordt toegepast bij pijnuitstralingen naar arm of been.
Epidurale infiltraties
Inspuiting van een pijnstillend en ontstekingswerend medicament in het wervelkanaal
(in de epidurale ruimte).
Wordt toegepast bij rug-beenpijnklachten.
Facetneurectomie
Thermocoagulatie van de gevoelszenuwtjes van de kleine wervelgewrichtjes.
Wordt toegepast bij chronische rugklachten.
Chordotomie
Doorsnijden van de pijnbaan in het ruggenmerg. Dit kan zowel worden uitgevoerd
via een naald (t.p.v. de nek) alsook via operatieve weg (t.p.v. de borstwervelzuil).
Kan vooral bij éénzijdige kankerpijn worden toegepast.
Tegenwoordig zelden aangewezen, vanwege het bestaan van zeer goede pijnstillers
en pijnpomp.
Neurotomie
Doorsnijden van een zenuw teneinde de pijnimpulsen te blokkeren. Werd in de
jaren 50 en 60 veelvuldig toegepast. Later bleek dat de pijn na verloop van
tijd kan terugkeren, zodat deze technieken weinig meer worden gebruikt.
Bij kankerpijn kunnen hiermee bij goed geselecteerde gevallen wel zeer goede
resultaten worden behaald.
Neuromodulatie (neurostimulatie,
SCS, DCS)
Plaatsen van een elektrode in het ruggenmergskanaal. Via elektrische impulsen
wordt de pijngeleiding in het ruggenmerg ‘gemoduleerd’, d.w.z. veranderd,
met een demping van de pijn tot gevolg. De elektrode is verbonden met een impulsgenerator
(‘pijnpacemaker’, ‘batterij’) die de impulsen opwekt.
Wordt toegepast bij verschillende pijnsyndromen: o.a. bij uitbehandelde, blijvende
rug-beenpijn en nek-armpijn ondanks rug- of nekoperatie, bij chronische zenuwpijnen,
bij uitbehandelde doorbloedingsstoornissen aan de benen, bij chronische pancreatitis.
Ook kan de electrode worden
geplaatst in de schedel, tussen het harde hersenvlies en het schedeldak, boven
de motorische hersenschors (motorcortex stimulatie) als behandeling van bepaalde
soorten chronische pijn.
Medicatiepomp (‘pijnpomp’)
Pijnpompen geven langzaam in zeer kleine hoeveelheden medicatie (pijnstillers,
vaak morfine) af in het zenuwvocht rond het ruggenmerg. Hierdoor kan met een
minieme hoeveelheid medicatie een zeer goede pijnstilling worden bereikt.
Ook worden deze pompen gebruikt (met een ander soort medicatie) voor behandeling
van spasticiteit die met gewone medicatie onvoldoende kan worden onderdrukt.
In onze dienst worden medicatiepompen gebruikt voor behandeling van spasticiteit.
Als pijnpomp worden ze geplaatst en opgevolgd door de dienst anesthesie.
Fusieoperatie wervelzuil
Geen pijnbehandeling in strikte zin, maar dient na zorgvuldige diagnostische
onderzoeken overwogen te worden als oorzakelijke behandeling van een chronische
rug- of nekpijn.
Het is altijd te prefereren om, indien mogelijk, de oorzaak te behandelen (‘genezen’)
dan om alleen de symptomen te bestrijden (‘pijn toe te dekken’) en
de oorzaak te laten bestaan.
Een fusieoperatie kan zodoende soms de beste oplossing zijn.
Naast ‘vastzetten’ van de wervels bestaat soms de mogelijkheid om
een discusprothese te plaatsen, met behoud van de bewegelijkheid tussen de geopereerde
wervels.