Stappenplan Pijnbehandeling


Wanneer je pijn hebt en je maakt je zorgen over de mogelijke oorzaken of je geraakt er niet van af met een
'huismiddeltje', kan je best eens langs je arts gaan. Die zal de ernst van de pijn en de
eventuele oorzaak diagnosticeren en afhankelijk hiervan kan hij beslissen je ofwel pijnstillers te geven ofwel je
door te sturen naar een specialist of zelfs een pijncentrum.
Pijnbestrijding
Pijnbestrijding is erop gericht pijn te verminderen of te laten verdwijnen. Juiste pijnbestrijding houdt in dat het
middel voldoende hoog en frequent en op vaste tijden wordt toegediend. Bij acute pijn moet het middel
voldoende snel werken, bij chronische pijn moet het middel voldoende lang werken.
Wat schrijft je arts je nu eigenlijk voor?
Indien de oorzaak van de pijn kan verwijderd of verminderd worden met pijnstillers, wordt de behandeling gebaseerd
op de pijnladder van de Wereldgezondheidsorganisatie. Die ladder voorziet, afhankelijk van de ernst van de pijn,
drie stappen in de pijnbestrijding.
Eerste stap: wanneer je lichte pijn hebt
Wanneer en wat
Wanneer je lichte vorm van bijvoorbeeld hoofdpijn, rugpijn, tandpijn heeft, kan je lichte pijnstillers nemen.
De pijnbestrijding gebeurt hier met de perifere analgetica, dit zijn onder andere paracetamol, aspirine
(beiden op basis van acetylsalicylzuur) en NSAID's (Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs).
Afhankelijk van de aard en de ernst van de pijn wordt eerst paracetamol toegediend, vervolgens een NSAID en
tot slot een combinatie van de twee.
Werking
Deze pijnstillers hebben hun aangrijpingspunt ter hoogte van de pijnreceptoren
(de plaatsen waar pijn ontstaat in het lichaam). Ze werken direct in op de pijn en sommige werken ook
ontstekingsremmend (de NSAID's). De werking van perifere pijnstillers bestaat erin dat ze de pijnprikkel
onderdrukken vooraleer die naar de hersenen wordt doorgestuurd. Ze werken dus rechtstreeks in op de plaats waar de beschadiging heeft plaatsgevonden. Deze geneesmiddelen blokkeren de productie van pijnhormonen
(de ‘boodschapperstoffen’). Nogal wat perifere pijnstillers worden meestal vrij verkocht bij de apotheker.
Pijnstillers met onstekingsremmende werking (de NSAID's) kunnen over het algemeen enkel op voorschrift verkregen worden.
Tweede stap: wanneer je matige pijn heeft
Wanneer en wat
Bij matige pijn gaat het over dezelfde pijnen, beschreven in stap 1, maar zij zijn intenser of van postoperatieve aard.
Wanneer in fase 1 een onvoldoend resultaat wordt behaald, wordt er een preparaat uit de eerste fase gecombineerd met een zwakwerkend opium. Dit geeft als resultaat dat ze bij een bepaalde dosis een plafondeffect bereiken voor wat de
pijnstilling betreft. Voorbeeld hierbij is codeïne. Het zijn pijnstillers met dubbele werking
(een perifere én een centrale pijnstiller samen) en zijn enkel op doktersvoorschrift te verkrijgen.
Werking
In deze stap worden centrale pijnstillers met dubbele werking toegediend. Hun werking bestaat erin de
hersenen af te sluiten voor binnenkomende pijnprikkels zodat er geen pijn wordt gevoeld.
Derde stap: wanneer je ernstige pijn hebt
Wanneer
Ernstige pijn komt voornamelijk voor bij zware ziektes, zoals bijvoorbeeld bij kanker. Onder de pijnbehandeling vallen bijvoorbeeld pijnstillers op basis van methadon en morfine. Het onderscheid met een zwakwerkend opium is dat deze geen plafondeffect bereiken.
Werking
In deze fase worden ook centrale pijnstillers toegediend. Zij zijn ook enkel te verkrijgen op doktersvoorschrift.
Partena 02/2007