Asterix, Kuifje en Lambik moeten regelmatig harde klappen
op hun hoofd verduren. Het deert hen blijkbaar niet, integendeel ze schijnen
het nog leuk te vinden ook.. Ze liggen daar minuten uitgeteld, en plots schieten
ze recht en geven de 'slechteriken' een rake pandoering. Tot jolijt van de lezer.
Maar een rake klap op je hoofd is helemaal niet zo leuk. Het kan nare gevolgen
hebben. Het Whiplash syndroom is zulk een gevolg. Een syndroom? Inderdaad, want
Whiplash is immers niet onder één kenmerk te vatten. Het kent
zeer uiteenlopende kenmerken. Vandaar de uitdrukking 'een syndroom' en dat staat
voor een lichamelijk letsel met zeer uiteenlopende kenmerken.
Whiplash is een verzamelwoord.
Jef en Ria zijn allebei Whiplash patiënten. Op
onze vraag 'wat ze nu eigenlijk voelen' als gevolg van hun aandoening, duiden
ze niet minder dan 20 symptomen aan die bij hen voorkomen. Acht ervan zijn
bij beiden dezelfden, de rest héél verschillend. Zo hadden beiden
regelmatig stekende hoofdpijn, en voelden ze zich soms erg prikkelbaar. Maar
Jef had veel last van sterke geluiden, terwijl Ria zich kon druk maken over
te glanzend licht. Zo is bij 20% van de patiënten een ongewone toename
van de eetlust vast te stellen, terwijl bij 37% van de patiënten de eetlust
afneemt. Dit zijn maar enkele voorbeelden uit een hele rij om aan te tonen
dat Whiplash geen eenvoudige aandoening is. Wellicht de reden dat Whiplash
lange tijd niet au serieus werd genomen. Artsen kregen er geen greep op en
dan zit het heel vlug 'tussen de oren'.
Geluk gehad
Whiplash, het engelse woord voor zweepslag, ontstaat
vooral bij een auto ongeluk. Soms ook bij een val of een sportongeluk, maar
dat komt eerder zelden voor. Als je dan al heelhuids, zonder gebroken botten,
uit een geaccidenteerde auto komt gekropen zegt men onmiddellijk: "Je
hebt veel geluk gehad, o zoder schrammen uit dit ongeluk te komen". "Een
beetje pijn aan je nek? Dat is niet zo erg, het had veel erger kunnen zijn".
Men vergeet echter dat 'het beetje pijn aan je nek' grote gevolgen kan hebben.
Het hoofd van een mens weegt ongeveer 5 kilo.Dat is haast 6% van het hele
lichaamsgewicht. Het staat op een dunne nek.. De structuur van hoofd en nek
kunnen een lichaamssnelheid aan van 5 km per uur. Als een van beiden vlugger
beweegt ontstaat er een probleem. En dit gebeurt doorgaans bij een aanrijding.
Immers het lichaam krijgt dan een geweldige klap. Het schuift naar voor, terwijl
het hoofd niet onmiddellijk volgt. Zo ontstaat dit versnellingsletsel. Het
hoofd gaat eerst naar achter en dan naar voor. Bij die bruuske beweging naar
voor schiet het hoofd even door. Het zware hoofd rukt aan de wervelkolom,
omdat de nek die plotse en hoge versnelling niet kan volgen. Zo wordt de wervelkolom
even uitgerekt. In de wervelkolom zit ruggenmerg, dit is een zenuwweefsel.
En dat mag je onder géén beding uitrekken. Als dat weefsel beschadigd
wordt is het héél moeilijk te genezen. Zo ontstaan allerlei
nare gevolgen zoals hoofdpijn, duizeligheid, een veranderend gevoelsleven,
concentratie problemen, uitstralende pijn naar armen en benen, vermoeidheid,
… om de voornaamste te noemen.
Opvallend is dat er meer vrouwelijke patiënten zijn.
Slechts 35% zijn mannen. Vanwaar dit verschil? Vrouwen blijken een zwakkere
halsstructuur te hebben dan mannen. Maar ook en vooral is het te wijten aan
de plaats in de auto. Vrouwen zitten doorgaans naast de chauffeur. En bij een
ongeval is dit de meest gevaarlijke plaats.
Toch hebben de meeste mensen die een whiplash oplopen toch geluk. Bij de meeste
(75%) patiënten zijn de whiplash klachten na 3 maand tot maximum één
jaar verdwenen. Dat komt als enkel het spierweefsel werd geraakt en dit geneest
vlug.
Maar indien ook het zenuwweefsel echt geraakt is, kan
een whiplash langdurig zijn en soms blijvend. Een bijkomend probleem is dat
het ziektebeeld niet zo duidelijk is, zoals we hoger al hebben aangegeven. Daarbij
komt dat de meeste Whiplash letsels niet radiologisch aantoonbaar zijn. Met
een MNR gaat dit soms beter. Zo komt het dat sommige zorgverstrekkers whiplash
onvoldoende kennen of herkennen. Daardoor kan het erg lang duren vooraleer de
juiste behandeling gevonden wordt. Dit heeft niet alleen nare gevolgen voor
de aandoening, maar het bemoeilijkt ook de financiële afwikkeling van de
schade door de verzekeringsmaatschappij. Immers deze steunt op de medische rapporten
van de artsen. En je moet dan maar pech hebben als de arts de symptomen van
whiplash onvoldoende kan inschatten.
Enkele gouden aanbevelingen
Bij je verzekering:
Het eerste medisch verslag is erg belangrijk voor de verzekeringsmaatschappij.
Zij steunen in de verdere afhandeling vooral op dit verslag. Het is aan te
raden dit verslag af te sluiten met de formule: 'wat de evolutie betreft kan
er op dit ogenblik met geen enkel technisch middel een uitsluitsel gegeven
worden'.
Laat je bijstaan voor. de afwikkeling van je schadegeval
door een onafhankelijk advocaat, die je aandoening begrijpt. Hiervoor moet
je vooraf wel de toestemming vragen aan je maatschappij. Kijk het bedrag na
van de rechtsbijstand, zodat je niet voor verassingen komt te staan. Het bedrag
van deze rechtsbijstand dient om je advocaat te betalen en een raadsgeneesheer.
Zorg dan ook dat je een raadsgeneesheer hebt: een arts
die je aandoening kent en bereid is je bij te staan bij een expertise. Deze
arts moet je medisch verdedigen tegenover de 'whiplash specialisten' van de
verzekering. Dit is voor whiplashpatiënten geen luxe, maar noodzaak.
Immers als er medische beslissingen worden genomen door de verzekering ben
je daar als patiënt niet bij. Je raadsgeneesheer kan wel aanwezig zijn.
Aanvaard niet te vlug een minnelijke medische schikking
onder de formule MME (Minnelijke Medische Expertise)
Bij je arts:
Noteer zeker in het begin dagelijks wat je klachten
zijn. Dit is ook voor jezelf erg belangrijk.Zo leer je welke activiteiten
pijn veroorzaken. Zo kun je ook veel duidelijker aan je arts klachten formuleren,
en symptomen aanreiken die je vreemd lijken.
Vraag aan je arts en later aan je kinesist welke bewegingen
moeten vermeden worden of zelfs 'verboden' zijn. De meeste zorgverstrekkers
vertellen je dat niet uit zichzelf. Zo kan je uit onwetendheid maanden pijn
hebben die kon vermeden worden.
Bespreek met je arts welke medicatie je mag nemen om
je pijn te verminderen. Neem geen pijnstillers op je eigen houtje. Heel vaak
heb je daar geen baat bij.
Als je arts je niet ernstig neemt, aarzel dan niet
om een andere arts te raadplegen die wel op hoogte is van het whiplashsyndroom.
Bij je omgeving:
Leg je aandoening zo duidelijk mogelijk uit aan je
partner, familie en goede vrienden. Zo begrijpen zij beter wat er in jou omgaat.
En zullen ze je vraag naar hulp ook zoveel beter kunnen kaderen.
Hang niet de held uit op je werk. Aanvaard zeker in
het begin je beperktheden. Doen alsof er niets aan de hand is geeft je veel
onnodige pijn en bevordert zeker je genezing niet. Integendeel.
Hoe gek je klachten ook lijken, je bent echt niet 'gek'.
Weet dat er nog velen zijn die net als jij geconfronteerd worden met de nare
gevolgen van een stom ongeval.
Behandeling
Een whiplashsyndroom wordt onmiddellijk na het ongeval
behandeld door de halswervels te laten rusten met een speciale halskraag.
Warmte door middel van fango, infrarood, hotpacks, enz..., worden gebruikt
als voorbehandeling op massage van de nekschouderspieren, dit om de verkrampte
spieren te ontspannen en de hierdoor veroorzaakte pijn te verlichten.
Nadien worden door de arts medicamenten gegeven en
kan begonnen worden met injecties met pijnstillende middelen.
Correctie van een verkeerde houding en immobilisatie met halscorset of halskraag
is bija een 'must' om soelaas te brengen. Hoofdpijn soms gelijkende op migraine
komt meestal secundair en is vaak met warmte en massage te behandelen.
Sport
Als whiplashpatiënt mag je alle sporten beoefenen
waarvan je ondervindt dat ze de klachten niet doen toenemen. Zwemmen en fietsen
is meestal zeer goed, ook wandelen. Brute sporten zijn natuurlijk niet echt
aan te raden.
Zwangerschap
Een zwangerschap geeft niet meer of minder problemen
bij een whiplashpatiënte dan bij een andere vrouw. Een zwangerschap kan
ook bij een 'gezonde' vrouw soms problemen geven. Vaak is het zo dat een zwangerschap
een duidelijk, ook uiterlijk teken kan zijn naar buiten toe, dat je eigenlijk
normaal wil functioneren en dat het kan. De hormonale werking zou bij whiplashpatiënten
eerder een gunstige invloed hebben.
Wanneer de baby nachtenlang jengelt, lastig is, later groter en rumoeriger
wordt en je had voordien, voor de whiplash en voor de zwangerschap, reeds
periodes waarin je 'drukte' moeilijk vond, zal een lastige, huilende en jengelende
baby of kleuter met diarree of mazelen ook na je whiplash je zenuwen op de
proef stellen....
Prikkel 06/2003 Koen Kuylen
Met dank aan de informatie ons ter beschikking
gesteld door de v.z.w. Whiplash een actieve zelfhulp groep voor Whiplash patiënten.
VZW WHIPLASH is erkend door het Vlaamse
Ministerie als autonome vrijwilligersorganisatie. De vzw wordt bijgestaan
door een wetenschappelijke raad bestaande uit artsen, advocaten en therapeuten.
Voor meer inlichtingen:
VZW Whiplash
Postbus 36
2070 ZWIJNDRECHT
Tel: 03 663 00 66
tel: 106 (tele-onthaal)
E-mail: info@vzw-whiplash.be www.vzw-whiplash.be