Wat is mantelzorg en hoe kan je het volhouden?

Verhaal:
---------
Jef en Magda zijn 20 jaar getrouwd, hebben 2 kinderen en werken allebei.
Jef krijgt plots hevige pijn, kan niet meer lopen en belandt in een rolstoel.
De dokters weten niet wat er aan de hand is. Jef wordt nu patiënt, zijn vrijheid wordt beperkt, hij heeft hulp nodig.
De onzekerheid is toegenomen.
Wat gaat er nu gebeuren? Zijn eigenwaarde komt onder druk te staan.
Magda wordt mantelzorgster, haar vrijheid is ook beperkt, ze moet voor Jef zorgen. De onzekerheid is ook voor haar
toegenomen, ze neemt taken van Jef over. Jef en Magda samen zien mekaar nog altijd graag maar de wederkerigheid
wordt bedreigd: Jef moet meer ontvangen, Magda moet meer geven.

Wat is mantelzorg?
-------------------
Definitie: alle bovennormale, niet-beroepsmatige hulp- en dienstverlening die een persoon op geregelde basis aan een zorgbehoevende persoon uit zijn omgeving geeft; deze zorg vloeit voort uit een affectieve/sociale relatie tussen
de mantelzorger en de zorgbehoevende persoon. (werkgroep Thuisverzorgers vzw)
De gewone dagelijkse zorg voor elkaar wordt hier niet mee bedoeld.
Aandachtspunten:
- de extra zorg is ruim: huishoudelijk, administratief
- is niet hetzelfde als vrijwilligerswerk of hulpverlening als beroep
- soms is er een plichtsgevoel (vb kinderen t.o.v. ouders)maar geen liefdegevoel: dit is minder goed vol te houden

Voorbeelden:
- man van 64 jaar zorgt voor demente echtgenote
- kind zorgt voor vader na een ongeval
- moeder zorgt voor kind
- buurman neemt invalide mee uit

Conclusie: mantelzorg is een breed begrip, van alle leeftijden, bestaat in verschillende intensiteit en gebeurt in alle stilte.

Mantelzorger ben je niet alleen: er zijn ongeveer 580 000 intensieve
mantelzorgers in Vlaanderen.
Typische kenmerken van de mantelzorger:
- 33% is man, zorgt vooral voor echtgenote 67% is vrouw, zorgt voor echtgenoot maar ook voor ouders en kinderen
- leeftijd is meestal tussen 45 en 60 jaar, = sandwichgeneratie: zorgen zowel voor ouders als kinderen
- 50% van mantelzorgers heeft geen betaald werk, een kleine groep onderbreekt tijdelijk de loopbaan
- zorgen voor huisgenoten en familie, soms nog voor buren en kennissen
- algemene gezondheidstoestand is bij meer dan 50% zeer goed
- draagkracht en draaglast: mantelzorg geeft zin aan je leven ook al is het moeilijk
- fysische, financiële en emotionele belasting zijn groot: het ganse gezin lijdt er onder
- samenwerking met andere zorgverleners: poetshulp, verpleging, vrijwilligers
- zorgnetwerken: 18% staat er alleen voor, anderen hebben hulp.

Hoe volhouden op lange termijn?
--------------------------------
Men moet zorgen voor evenwicht tussen draaglast en draagkracht:
draaglast: = wat het moeilijk maakt: fysiek, praktisch, financiëel, emotioneel/psychologisch, relationeel,
sociaal isolement: echte vrienden blijven maar er zijn er niet veel meer draagkracht: alle elementen die helpen
de zorg te dragen.
Men kan de draaglast verlagen door hulpmiddelen te gebruiken, vaardigheden aan te leren, informatie in te winnen,
praktische hulp in te schakelen, afspraken te maken (zo vroeg mogelijk op papier zetten) en maatschappelijk werk in
te schakelen.
Men kan de draagkracht versterken door lichamelijk uit te rusten, geestelijk te ontspannen (vb tuinieren, muziek
beluisteren, yoga), tijd te maken voor jezelf.
Tip: zoek bij uzelf wat u het beste kan helpen.

Aanbod van Ziekenzorg CM:
--------------------------
- geeft informatie
- zorgt voor belangenbehartiging
- waardering: week van de thuiszorg
- zorgt voor lotgenotencontact
- de mantelzorglijn: 078/15 50 20 weekdagen tussen 14 en 20 uur. Mantelzorgers kunnen hun verhaal doen
bemand door vrijwilligers vanuit de thuissituatie

----------------------------------------------------------------------------

Vraag: welke criteria voor zelfredzaamheid worden gebruikt bij de zorgverzekering?
Antw.: sociaal assistent van OCMW of ziekenfonds komt thuis, vult lijsten in, zorgfonds bekijkt of men
recht heeft volgens de bel-schaal; dit is wel subjectief, men kan beroep aantekenen (binnen 6 maanden)
maar veel mensen leggen zich neer bij de beslissing; na 6 maanden kan men een nieuwe aanvraag indienen
als er een verslechtering is.
Het is een tussenkomst voor de mantelzorger maar wordt wel op de rekening van de patiënt gestort.

Vraag: indien men beroep aantekent bij wie komt men dan terecht?
Antw.: iemand van de zorgkas; men neemt best contact op met de sociaal assistent; de wetten veranderen
dikwijls, niemand weet het nog goed;attest is 3 jaar geldig, dan moet men terug een aanvraag indienen, bij
sommige ziektebeelden is het definitief.

Vraag: wat met lijst van zelfredzaamheid?
Antw.: bel-schaal is voor mensen die nog geen inschaling hebben en gaat op 35 punten; er zijn verschillende schalen met verschillende scoren; de mantelzorger is best aanwezig bij de inschaling; andere attesten
moeten via de dokter.

Vraag: In begin waren er maatschappelijk werkers te weinig en werd de
inschaling door stagiaire gedaan met als gevolg geen zorgverzekering, na beroep wel. Hangt het van de persoon af?
Antw.: de schaal is niet perfect en soms heeft men verschillen afhankelijk van de persoon; hierop is er wel
controle maar veel te weinig.

Vraag: moet men de zorgverzekering zelf aanvragen of gebeurt het automatisch?
Antw.: de eerste maal zelf aanvragen, hernieuwing gebeurt automatisch.

Vraag: wat met financiëring van zorgverzekering?
Antw.: iedere Vlaming betaalt jaarlijks 25 euro; veel mensen betalen niet, maar het is wel verplicht.

Met onze dank aan Chris